Dichtheid is een van de belangrijke houtkenmerken van staande bomen die de eigenschappen en prestaties van verschillende houtproducten beïnvloeden, zoals gezaagd hout, gereconstitueerde producten en pulp en papier. Houtdichtheid wordt beschouwd als een kwaliteitskenmerk in programma's voor boomverbetering vanwege de economische waarde en hoge mate van genetische controle het is een fundamenteel onderdeel van biomassabepalingen in ecosysteemstudies en is een hoeksteen van de analyse van functionele eigenschappen in gemeenschapsecologie . De houtdichtheid is zeer variabel, met name binnen en tussen individuele bomen in bossen. De variatie binnen de boom vormt een belangrijk deel van de totale variabiliteit en is goed gedocumenteerd voor sommige commerciële soorten.

Houtdichtheid is het gewicht per volume, inclusief het gewicht van het water dat het hout bevat, terwijl het soortelijk gewicht de dichtheid is van ovendroog hout in verhouding tot de dichtheid van water. Het gewicht van hout varieert met het vochtgehalte en het houtvolume varieert met het vochtgehalte onder het vezelverzadigingspunt van het hout. Daarom is het belangrijk om het vochtgehalte te specificeren bij het gebruik van dichtheid of soortelijk gewicht. Wanneer levende bomen worden getest op dichtheid, is het redelijk om aan te nemen dat het vochtgehalte boven de vezelverzadiging ligt en dat "groene" waarden de maatstaf zijn die wordt overwogen.

De traditionele techniek voor het bepalen van de houtdichtheid in staande bomen is om incrementele kernen uit bomen te extraheren en hun volume en massa hout in een laboratorium te meten . Hoewel deze methode relatief eenvoudig en nauwkeurig is, is het tijdrovend en arbeidsintensief voor houtkwaliteitsonderzoeken of genetische verbeteringsprogramma's die uitgebreide dichtheidsanalyses vereisen. Toch is de incrementele boormachine sinds zijn uitvinding in het midden van de 19e eeuw (Pressler 1866) het belangrijkste hulpmiddel geweest voor "niet-destructieve" bemonstering van staande bomen. Niet-destructief is een relatief begrip, omdat er schade wordt aangericht wanneer de beschermende bedekking van de bast wordt aangetast; de term wordt gebruikt in vergelijking met bemonsteringsmethoden waarbij bomen moeten worden gekapt. Een andere techniek die zeer nauwkeurige meting van de houtdichtheid mogelijk maakt, is röntgendensitometrie. Deze techniek maakt ook gebruik van increment cores. Voordelen zijn het vermogen om duidelijk houtdichtheidswaarden te verkrijgen in verschillende biologische zones en om densitometrievergelijkingen mogelijk te maken tussen stralen binnen dezelfde boom, tussen bomen op dezelfde locatie, en tussen gemiddelde dichtheidswaarden op verschillende locaties. De röntgenmethode vereist echter zorgvuldige monstervoorbereiding en gegevensanalyse en kan alleen in laboratoria worden uitgevoerd. Het voldoet niet aan de eisen voor een snelle en economische evaluatie van de houtdichtheid in staande bomen. Om snelle, betrouwbare en economische houtdichtheidsmetingen in staande bomen te bereiken zonder gebruik te maken van incrementele boormachines, zijn andere niet-destructieve methoden en veldinstrumenten door vele onderzoekers geëvalueerd.  Onderstaand  geven we een uitgebreid overzicht van de principes van deze niet-destructieve veldmethoden en hun gebruik in verschillende onderzoeken voor het bepalen van de houtdichtheid in staande bomen, bespreken we de voor- en nadelen van elke methode voor veldtoepassingen en identificeren we de technicale uitdagingen die moeten worden overwonnen in toekomstig onderzoek.